آریا برزن یکی از سرداران بزرگ تاریخ ایران است که در برابر یورش اسکندر
مقدونی به ایران زمین، دلیرانه از سرزمین خود پاسداری کرد و در این راه جان
باخت و حماسه (دربندپارس) را از خود در تاریخ به یادگار گذاشت.«اسکندر
مقدونی» در سال 331 پیش از میلاد پس از پیروزی در سومین جنگ خود با
ایرانیان ( جنگ آربل Arbel یا گوگامل Gaugamele ) و شکست پایانی ایران، بر
بابل و شوش و استخر چیرگی یافت و برای دست یافتن به پارسه، پایتخت ایران
روانه این شهر گردید. اسکندر برای فتح پارسه سپاهیان خود را به دو پاره بخش
کرد: بخشی به فرماندهی (پارمن ین) از راه جلگه (رامهرمز و بهبهان کنونی)
به سوی پارسه روان شد و خود اسکندر با سپاهیان سبک اسلحه راه کوهستان (کوه
کهکیلویه کنونی) را در پیش گرفت و در تنگه‌های دربند پارس (تنگ تک آب
کنونی) با مقاومت ایرانیان روبرو گردید. در جنگ دربندپارس، آخرین پاسداران
ایران، با شماری اندک، به فرماندهی آریابرزن، در برابر سپاهیان پرشمار
اسکندر دلاورانه دفاع کردند و سپاهیان مقدونی را ناچار به پس نشینی نمودند.
با وجود آریابرزن و پاسداران تنگه‌های پارس، گذشتن سپاهیان اسکندر از این
تنگه‌های کوهستانی امکان‌پذیر نبود. از این رو «اسکندر» به نقشه جنگی
ایرانیان در جنگ ترموپیلو گذر از راههای سخت کوهستانی خود را به پشت
نکهبانان ایرانی رساند و آنان را درمحاصره گرفت. آریابرزن با 40 سوار و
1200 پیاده و وارد کردن تلفات سنگین به دشمن، خط محاصره را شکست و برای
یاری به پایتخت به سوی پارسه شتافت ولی سپاهیانی که به دستور«اسکندر» از
راه جلگه به طرف پارسه رفته بودند، پیش از رسیدن او به پایتخت، به پارسه
دست یافته بودند. آریابرزن با وجود واژگونی پایتخت و درحالی که سخت در
تعقیب سپاهیان دشمن بود، به وارانه(برعکس) منطق جنگ، حاضر به تسلیم نشد و
آنقدر در پیکار با دشمن پافشرد تا گذشته از خود او، همه یارانش از پای
درافتادند و جنگ هنگامی به پایان رسید که آخرین سرباز پارسی زیر فرمان
آریوبرزن به خاک افتاده بود.
بر پایه یادداشتهای روزانه "کالیستنس "
مورخ رسمی اسکندر، 12 اوت سال 330 پیش از میلاد، نیروهای این فاتح مقدونی
در پیشروی به سوی "پرسپولیس" پایتخت آن زمان ایران، در یک منطقه کوهستانی
صعب العبور (دربند پارس، تکاب در کهگیلویه.این محل معبری بود که از پارس به
شوش می رفت) با یک هنگ ارتش ایران (1000 تا 1200 نفر) به فرماندهی ژنرال
«آریو برزن » رو به شدند.
آریو برزن به سوی پارسه رفت تا خود را زودتر
از آنان به پایتخت برساند و مردم این شهر را نجات دهد که در میانه راه با
لشکری دیگر از اسکندر که از پیش بر جلگه پارس اسکان یافته بودند مواجه شد
..... راه دیگری نبود ، سردار پارسی نبرد را اغاز نمود جنگی سهمگین در
گرفت. یوتاب خواهر آریو برزن و سردار داریوش سوم در جنگ با اسکندر،همراه با
برادر خود پا به پا جنگید.
آریو برزن رشید حاضر به تسلیم نشد ، از جان خود گذشته وبه صفوف مقدونی ها زد.
آریو
برزن و مردانش 90 سال پس از ایستادگی لئونیداس پادشاه اسپارتی ها که در
اوت سال 480 پیش از میلاد،در برابر ارتش خشایارشاه در تنگه ترموپیل ، که آن
هم در ماه اوت روی داد، مقاومت خود را به همان گونه در برابر اسکندر آغاز
کرده بودند. اما میان مقاومت لئونیداس و آخرین ایستادگی «آریو برزن» تفاوت
در این است؛ که یونانیان در ترموپیل، در محل برزمین افتادن لئونیداس، یک
پارک و بنای یاد بود ساخته و مجسمه او را برپا داشته و آخرین سخنانش را بر
سنگ حک کرده اند :ای رهگذر، به مردم لاکونی ( اسپارت ) بگو که ما در اینجا
به خون خفته ایم تا وفاداریمان را به قوانین میهن ثابت کرده باشیم( قانون
اسپارت عقب نشینی سرباز را اجازه نمی داد) هولی از «آریو برزن» ما جز چند
سطر ترجمه از منابع دیگران اثری در دست نیستدر طی دو یا سه سال اخیر تندیس
این سردار ایرانی در ورودی شهر باشت در استان کهکیلویه و بویراحمد، نصب شده
استآریو برزن یکی از وطن پرست ترین فرمانده هان ایران زمین بود کسی که تا
حد مرگ مقابل اسکندر جنگید، اما نتوانست مانع پیروزی او و همچنین به اتش
کشیدن و ویرانی پرسپولیس که پایتخت امپراتوری ایران ان زمان بود بشوددلاوری
های ژنرال آریو برزن، یکی از فصول تحسین برانگیز تاریخ وطن ما را تشکیل می
دهد و نمونه ای از جان گذشتگی ایرانی ها در راه میهن رانشان می دهد.
سلام به نظر من بهتر از این متن رو میشه در فارسی پنجم هم خوند...درس ۸ دفاع از میهن